روانشناسی به نام دیوید مایرز سلامت روانی فرد را در میزان داشتن سرخوشی فرد می داند و سرخوشی (خوشحالی) را چنین تعریف می کند:
" نوعی احساس امنیت ، احساس اینکه زندگی به طور کلی به خوبی می گذرد "
این حالت خوشی و نشاط، آنی و زودگذر نیست، ودارای دوام نسبتا پایداری است که بستگی به عوامل متعددی دارد .
در این بخش اکثرا مواردی مورد توجه قرار می گیرد که قابل رویت و قابل لمس کردن باشد و در واقع اموری که لذت بصری ایجاد می کند یا دیدن فضا و محیط زیبا باعث ایجاد نشاط می شود مورد توجه قرار می گیرد.
1- فضاسازی و زیباسازی حیاط مدارس، از جمله دیوارها، سطح زمین، کاشت درخت و گل و گیاه گذاشتن نیمکت های رنگی و زیبا در حیاط مدرسه، تابلوی زیبای سر در مدرسه، دیوارهای تمیز و زیبا و تزیین شده با نقاشی های زیبا، نماسازی های مختلف.2- زیباسازی مناسب ساختمان مدارس از جمله هماهنگی کاشی و سرامیک و سنگ - رنگ آمیزی در و دیوارها، پرده های زیبا جهت کلا س ها، زیباسازی راهروهای کلا س ها، دفتر معلمان، اتاق مشاوره و.3- زیباسازی و تمیز بودن نمازخانه استفاده از خوشبوکننده ها، استفاده از نوشته ها و خطاطی های زیبا و استفاده از گلدان های زیبا، استفاده از فرش های زیبا و هماهنگ با پرده ها تمیز بودن و زیباسازی دستشویی ها و وضوخانه (حتما فضای وضوخانه از کاشی و سرامیک زیبا و تمیز استفاده گردد) محل آبخوری ها سنگ شده باشد و در وضوخانه ها از لوله کشی آب گرم استفاده شده باشد.
یک دانش آموز نمونه از فرصت هایش به خوبی استفاده می کند، کار های خود را به ترتیب اهمیت برنامه ریزی می کند و پس از انجام تکلیف مدرسه فقط به تما شای تلوزیون می نشیند که برای او مفید باشد. در این مقاله برخی از ویژگی های یک دانش آموز نمونه را برای شما عزیزان برمی شماریم که در ادامه می خوانید.
حضرت علی (ع) می فرماید: فرصت ها مانند ابر ها به سرعت می گذرند از فرصت ها به خوبی استفاده کن
دانش آموز نمونه کسی است که به معلم خود احترام می گذارد و پیش از آمدن او سر کلاس حاضر شود. هنگام درس درس با دوستانش صحبت نمی کند تا حواس دیگران پرت نشود سوالات خود را به موقع و با اجازه معلم مطرح می کند تا درس را به خوبی یاد گرفته باشد.
امام سجاد (ع)می فرماید: حق کسی که به تو علم می آموزد این است که احترامش را نگه داری در حضور او با دیگران سخن نگویی و به خوبی به سخنانش گوش فرا دهی
دانش آموز خوب کسی است که با دانش آموزان مهربان باشد مثلا اگر کسی در درسی ضعیف است به او کمک کند و مراقب دانش آموز کلاس های پایین تر باشد.
دانش آموز نمونه از وسایل خود مانند کیف مداد دفتر تا جایی ممکن است استفاده می کند و بی جهت آن ها را دور نمی اندازد زیرا این کار اسراف است وخدا اسراف کنندگان را دوست ندارد.
دانش آموز نمونه حق دیگران را رعایت نمود ه و از کارهایی مثل تقلب خود داری کند زیرا می داندتقلب باعث می شود حق دانش آموزی که زحمت کشیده اند را پایمال می کند.
۱- کارها را با نام و یاد خدا آغاز می کند.
۲- اطراف میز و نیمکت خود را آلوده و کثیف نمی کند.
۳- اشیای گم شده را به معاون اجرایی مدرسه تحویل می دهد.
۴- با شنیدن صدای زنگ مدرسه برای تشکیل صف زود حاضر می شود.
۵- قبل از ورود معلم به کلاس، در کلاس درس حاضر و در جای خود می نشیند.
۶- همیشه ظاهری مناسب دارد.
۷- جای خود را در کلاس و صف می داند و بی مورد تغییر نمی دهد.
۸- بی جهت به گچ و تخته پاک کن دست نمی زند.
۹- تراشه های مداد و کاغذهای باطله را زیر میز و کف کلاس نمی ریزد. بلکه در ظرف زباله می ریزد.
۱۰- پس از اتمام بازی در زنگ ورزش، با کمک دوستان و هم کلاسی های خویش و مربیان وسایل را جمع و مرتب می کند.
۱۱- در بازی های گروهی و مسافرت های دسته جمعی هماهنگی و همکاری می کند.
۱۲- سعی می کند مراقب وسایل تحصیلی اش باشد تا پاره یا گم نشود.
۱۳- به بزرگ ترها و هم کلاسی هایش با روی خوش سلام می دهد و به آنان احترام می گذارد.
۱۴- در ورود به دفاتر مسؤولین مدرسه، کسب اجازه می کند و سلام می دهد.
۱۵- از کمک دیگران سپاس گزاری می کند.
دانش آموز نمونه حق دیگران را رعایت نمود ه و از کارهایی مثل تقلب خود داری کند زیرا می داندتقلب باعث می شود حق دانش آموزی که زحمت کشیده اند را پایمال می کند.
۱۶- مسؤولیت های اطرافیانش (معلم، پدر و مادر، ارشد کلاس، مربی فرهنگی، مدیر، ناظم، مشاور و راهنمای پایه ی تحصیلی) را خوب می شناسد.
۱۷- شاگردان کنار دستی اش را هم نسبت به پاکیزه نگه داشتن محوطه میز و نیمکت و کلاس خود تشویق و ترغیب می کند.
۱۸- دقت می کند اموال عمومی مدرسه مثل میز و نیمکت، دیوار، تخته سیاه و… بی جهت خط خطی، آلوده، شکسته و خراب نشود.
۱۹- برای حفظ نظم کلاس و مدرسه، به تذکرات معلم و ناظم عمل می کند.
۲۰- مقررات مدرسه و کلاس را رعایت می کند.
۲۱- وسایل داخل کیفش را همیشه منظم در جای خود قرار می دهد.
۲۲- به موقع در مدرسه حاضر می شود.
۲۳- به منظم ماندن تزیینات دیوارها توجه دارد و در صورت نامنظم شدن یکی از آن ها به معلم یا نماینده ی کلاس اطلاع می دهد. (مثلاً افتادن عکس، اطلاعیه، پونز و گیره ی پرده.)
۲۴- در موقع سرفه و عطسه، جلوی دهان خود را می گیرد.
۲۵- از تماس با دانش آموزان بیمار اجتناب می ورزند.
۲۶- موقع بازی کردن، اشیای نوک تیز را به طرف دوستانش پرتاب نمی کند.
۲۷- از کج نشستن و لم دادن روی نیمکت و صندلی خودداری می کند.
۲۸- در کلاس و راه رو و حیاط مدرسه هیچ گونه آشغالی نمی ریزد، بلکه آن ها را در سطل زباله می اندازد.
۲۹- هم کلاسی های خود را دوست دارد و هنگام نیاز به آنان کمک می کند.
۳۰- دوست دارد در پاکیزه کردن محل درس و زندگی خود سهمی داشته باشد.
۳۱- هم کلاسی های ضعیف تر، یا معلول و یا مشکل دار را مسخره نمی کند.
۳۲- از تمسخر دوستانش پرهیز می کند.
۳۳- توهینی به او بشود، به شدت ناراحت می شود.
۳۴- نظم و انضباط را در کارهای مدرسه رعایت می کند.
۳۵- تکالیف درسی را قبل از تذکر دیگران انجام می دهد.
۳۶- مسؤولیت هایی را که معلم به او واگذار می کند، با علاقه و دقت انجام می دهد.
۳۷- اگر در اثر بی مسؤولیتیِ بعضی از بچه ها، زحمت مستخدمین مدرسه زیادشود، ناراحت می گردد.
۳۸- اگر مسؤول اداره ی یک گروه دانش آموزی شود خوش حال شده و سعی می کند به خوبی از عهده ی آن برآید.
۳۹- اگر بتواند به دوستانش در زمینه های درسی کمک می کند.
۴۰- اگر هنگام تدریس معلم دانش آموزی نظم کلاس را به هم بزند، حداقل با نگاه معترض مانع رفتارش می شود.
۴۱- آرامش کلاس را هنگام درس حفظ می کند.
۴۲- نوبت و حق دیگران را رعایت می کند.
۴۳- درتهیه ی طرح ها، مطالب و رومه ی دیواری و کارهای گروهی شرکت می کند.
۴۴- با خدمت گزار مدرسه برخوردی محترمانه دارد.
۴۵- حداقل در یک گروه دانش آموزی در مدرسه عضویت دارد.
۴۶- با صبر و حوصله، از کار زشت دیگران جلوگیری می کند.
۴۷- در بازی ها، حقه بازی نمی کند.
۴۸- بدون فکر کاری را انجام نمی دهد.
۴۹- سعی دارد فردی امین و راست گو باشد.
۵۰- در غیاب معلم در کلاس، ایجاد هرج و مرج نمی کند.
۵۱- اگر امانتی از کسی بگیرد آن را سالم و به موقع به صاحبش برمی گرداند.
۵۲- می داند اگر از امکانات مدرسه درست استفاده کند، دیگران نیز می توانند از آن ها بهره بگیرند.
۵۳- قدر زحمات دیگران را با استفاده بجا از حاصل این زحمات می شناسد.
۵۴- در انجام کارهای دشوار ناامیدی به خود راه نمی دهد.
۵۵- برای انجام تصمیم خود اراده ای قوی دارد.
۵۶- تلاش دارد که ترس خود را از بین ببرد.
- خانواده
خانواده اولين نهادي است كه انسان در آن رشد مي كند و تأثير مستقيم بر اعمال و رفتارها و نگرش ها و طرز تلقي هاي فرزندان دارد. برخي خانواده ها عموماً دنيا را مكاني قابل اعتماد، منظم، پيش بيني پذير، قابل مهار مي بينند. آن ها خود را با كفايت مي شمارند، ساير خانواده ها اطراف خود را محيطي خطرناك، نااستوار و متزل، غيرقابل پيش بيني مي انگارند كه خطر بالقوه در آن وجود دارد. بنابراين ديدگاه خانواده و رفتار اعضاي خانواده بر كودكان تأثير فراوان دارد.
- مدرسه شاد و با روح
مدرسه موقعيتي فراهم مي كند تا دانش آموزان بتوانند فارغ از دغدغه هاي بزرگ سالانه، زندگي را بازي و تمرين كنند و كم كم آماده شوند تا در زمين واقعي زندگي به اجرا درآورند.
الف) شاداب سازي ظاهري مدرسه
محيط ظاهري و فيزيكي شاد بر شادابي و شادماني افراد تأثير دارد. اين بخش شامل:
1- فضاسازي و زيباسازي حياط مدرسه: ديوارهاي تزيين شده با نقاشي هاي زيبا، سطح زمين مناسب، كاشت درخت و فضاي سبز، قرار دادن نيمكت هاي رنگي، زيبا، تابلوي زيبا در سردر مدرسه، مناسب بودن اندازه محيط مدرسه.
2- زيباسازي ساختمان مدارس: رنگ آميزي در و پنجره و ساختمان، نصب پرده هاي زيبا، زيباسازي راهروها، كلاس ها و قرار دادن گلدان هاي گل هاي طبيعي و مصنوعي در راهروها، مناسب بودن اندازه كلاس ها و.
3- زيباسازي و تميز بودن نمازخانه، كتابخانه و كارگاه: استفاده از خوش بو كننده ها، قفسه هاي زيبا، مناسب بودن محيط كتابخانه، نمازخانه و كارگاه.
4- پوشش هاي ظاهري معلم ها، مدير و كاركنان، دانش آموزان: استفاده از روپوش هاي شاد براي دانش آموزان و همچنين پوشش مرتب و استفاده از رنگ هاي شاد و روشن براي كاركنان مدرسه.
5- رعايت بهداشت: تميز بودن محيط مدرسه، كلاس ها، بهداشت فردي، اجتماعي، دانش آموزان
ب) معلم شاد و با روحيه:
معلم آهنگ و فضا و جو كلاس درس را تنظيم مي كند، چنانچه قرار باشد كه روح دانش آموزان پرورش و رشد يابد، بايد اين روند از روح معلم آغاز گردد. حال اگر روح معلم افسرده و ناتوان باشد شانس ناچيزي براي تقويت و مراقبت از روح دانش آموزان بوجود خواهد آمد. معلم با انواع روش هاي تدريس آشنا باشد. اطلاعاتش به روز باشد، معلم بايد بداند كه دانش آموزان داراي تفاوت هاي فردي هستند و نيز بايد با روش هاي تشويق وتنبيه آگاهي لازم داشته باشد و پر روحيه و باانگيزه باشد.
ج) جو مدرسه:
جو مدرسه متكي بر نگرش و رويكرد افراد به مسائل، موضوعات، اشياء و امكانات است، تعيين كننده فرايند آموزش درون مدرسه اي است. جو مدرسه مي تواند بر اساس وفاداري و همدلي سازمان دهي شود يا افراد را در دو سوي يك ديوار بلند ناامني و بي اعتمادي قرار دهد. داشتن فرصت هاي برابر، خودي محسوب شدن، پذيرفته شدن و تمايل به همكاري چند جانبه، از جمله مؤلفه هاي جو مدرسه مي باشد
مطالعات حكايت از اين دارند كه پس از والدين مدير و معلم مهمترين نقش دانش آموز رادر شكل گيري احساسي كه بچه به نقش خود دارد، ايفا مي كنند.
دانش‌آموزان مدارس ما به جاي لذت دوران کودکي و فراگيري مهارت‌هاي زندگي مجبورند براي گذراندن دوران تحصيلات عمومي و گرفتن مدرک، مسيري طاقت‌فرسا را آن هم غالبا با بي‌رغبتي طي کنند. اين در حالي است که در کشورهاي توسعه‌يافته، فرد شادترين لحظات زندگي خود را در مدرسه مي‌گذراند و نه تنها با مدرسه احساس بيگانگي نمي‌کند بلکه بخش عمده‌اي از زندگي اجتماعي خود را در آنجا تجربه مي‌کند. اما اشکال در چيست و چه عيبي در نظام آموزشي ما وجود دارد که مدارس را براي بچه‌ها خسته‌کننده کرده تا از هر فرصتي براي تعطيل‌کردن و به عبارتي گريزان‌بودن از درس و مدرسه استقبال كنند. سال‌هاست که بحث بازنگري در شيوه و نظام آموزش‌و‌پرورش، چه از نظر محتواي کتب درسي و چه از نظر ساختار و برنامه‌هاي آموزشي و اداري مطرح است، اما اين تغييرات گوناگون نتوانسته مدرسه را براي دانش‌آموزان به محيطي جذاب و مفيد و شاد تبديل کند. از نظر نگارنده، عواملي وجود دارد که بدون شک مانع ايجاد و نهادينه‌شدن نشاط و سرخوشي در دانش‌آموزان مي‌شوند که مي‌توان با شناخت و تعديل آنها اين دغدغه را برطرف كرد.
سنگين و حجيم‌بودن کتاب‌هاي درسي دانش‌آموزان در تمام مقاطع که علاوه بر ايجاد خستگي و ددگي دانش‌آموزان، عملا فرصتي براي آموزش عميق مطالب باقي نمي‌گذارد. محيط خشک و بدون جذبه مدرسه، ساختمان فرسوده و تزئينات و رنگ‌آميزي نامناسب و نورگيرنبودن کلاس‌هاي مدرسه، تدريس به شيوه‌هاي عموما سنتي، معلم‌محوري، اام پذيرش بي‌چون‌و‌چراي دانش‌آموز، عدم تعامل دوجانبه معلم و دانش‌آموز در فرايند کلاس که موجب بي‌حوصلگي و خستگي زودرس مي‌شود. رابطه غيرصميمي و خشک بين معلم و دانش‌آموز و اام به انجام تکاليف سنگين و بي‌توجهي به نظرات و احساسات آنها، مسئله تنبيه بدني در برخي کلاس‌هاي درس که هرازگاهي اخباري از برخورد خشن معلم با دانش‌آموزان شنيده مي‌شود. همچنين از ديگر عواملي که موجب عدم رغبت دانش‌آموزان براي حضور در کلاس‌ها و بي‌علاقگي آنها به مدارس مي‌شود، برگزاري کلاس‌هاي صبح زود است که علاوه بر تأثيراتي که بر سلامتي بچه‌ها دارد، آنها را از مدرسه بيزار مي‌کند. همچنين ايجاد استرس و اضطراب ناشي از روش‌هاي نادرست آموزشي و محيط مدرسه موجب بي‌انگيزگي دانش‌آموزان براي حضوري شاداب در مدرسه مي‌شود.
براي دستيابي به تحقق آرمان‌هاي مربوط به شاداب‌سازي مدارس بايد تحولات جدي در نگرش مديران و مسئولان نظام آموزش‌و‌پرورش ايجاد كرد. در واقع شاداب‌سازي مدارس را بايد در ابعاد ظاهري و ابعاد معنوي جست‌وجو کرد. با توجه به اينکه جامعه فردا را فرزندان امروز ما اداره خواهند کرد، اگر خوب تعليم بيابند و تربيت شوند جامعه نيز شاداب و منظم و خوشبخت و سالم خواهد بود. در غير اين صورت، هيچ اميدي نيست. براي اينکه سلامت جسماني و رواني دانش‌آموزان حفظ شود، بايد سعي کنيم با شناسايي عوامل مؤثر بر شادي، موجبات تقويت عوامل مثبت و تقليل عوامل منفي مؤثر بر شادي را فراهم کنيم. از آنجا که شادي بزرگ‌ترها عامل مؤثر در شادي و نشاط کودکان است و اوليا و مربيان غمگين نمي‌توانند فرزندان و دانش‌آموزاني شاد تربيت کنند، از اين‌رو با ارائه نظام اعتقادي براي دستيابي به شادي، مي‌توان به افزايش شادي در ميان افراد جامعه کمک کرد. به اين ترتيب، مردم مي‌توانند تغييري مثبت در زندگي خود به وجود آورند، احساس پيشرفت و لذت در زندگي داشته باشند و به شادي و مسرت دائمي دست يابند و فقط در اين صورت است که مي‌توانند شادي و مسرت را در وجود کودکان خود نيز پرورش دهند.
درباره این سایت